Εισαγωγή

Αυτή η οδυνηρή κατάσταση του προσώπου έχει περιγραφεί στην ιατρική βιβλιογραφία εδώ και πάνω από 100 χρόνια. Τα συμπτώματα περιγράφονται ως σύντομες μαχαιριές ή ηλεκτρικοί πόνοι στη μία μεριά του προσώπου. Ο πόνος μερικές φορές μπορεί να προκληθεί αγγίζοντας μια συγκεκριμένη περιοχή του προσώπου, τρώγοντας ή βουρτσίζοντας τα δόντια. Συχνά ο πόνος εμφανίζεται χωρίς προειδοποίηση και μπορεί να εξαφανιστεί αυτόματα. Μεταξύ των επεισοδίων έντονου πόνου οι ασθενείς μπορεί να είναι χωρίς καθόλου πόνο. Μετά από αρκετό καιρό οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν μια μόνιμη αίσθηση καψίματος στο πρόσωπο. Αυτή η κατάσταση συχνά συγχέεται με τον οδοντικό πόνο και πολλοί ασθενείς έχουν είδη βγάλει κάποια δόντια πριν γίνει η σωστή διάγνωση.

Σύμφωνα με την άποψη που επικρατεί σήμερα, η νευραλγία τριδύμου οφείλεται στην απομυελίνωση του τρίδυμου νεύρου. Αυτό το νεύρο μεταφέρει στον εγκέφαλο πληροφορίες για το τι αγγίζει το πρόσωπο. Αυτές οι πληροφορίες μεταφέρονται από μικρές νευρικές ίνες που απομονώνονται η μία από την άλλη από μυελίνη (όπως είναι απομονωμένα τα καλώδια). Αν αυτή η μόνωση χαθεί (απομυελίνωση), μπορεί να γίνει “βραχυκύκλωμα” μεταξύ των νεύρων. Τα σήματα που μεταφέρονται από μία νευρική ίνα μπορεί να εξαπλωθούν σε περισσότερες νευρικές ίνες και να κατακλίσουν τον εγκέφαλο με σήματα που γίνονται αντιληπτά ως τον πόνο της νευραλγίας τριδύμου. Το τρίδυμο νεύρο μπορεί να χάσει μυελίνη σε κάποιες ασθένειες όπως η πολλαπλή σκλήρυνση ή, πιο συχνά, από τη συνεχή πίεση μιας ανώμαλα τοποθετημένης αρτηρίας.

Το τρίδυμο νεύρο αποτελείται από 3 κλάδους (γι’ αυτό και ονομάζεται ”τρί“-δυμο) οι οποίοι ενώνονται καθώς το νεύρο μπαίνει στο κρανίο. Ο πρώτος κλάδος (οφθαλμικός ή V1) ελέγχει τις αισθήσεις του μετώπου. Ο δεύτερος κλάδος (άνω γναθικός ή V2) καλύπτει την περιοχή κάτω από το μάτι μέχρι τη γωνία των χειλιών. Ο τρίτος κλάδος (κάτω γναθικός ή V3) καλύπτει την περιοχή από τη γωνία των χειλιών μέχρι τη γωνία της κάτω γνάθου. Ο πόνος της νευραλγίας τριδύμου συχνά γίνεται αντιληπτός σε μία μόνο περιοχή (συνήθως V1 ή V2), αλλά σε σοβαρές περιπτώσεις αφορά και στους τρεις κλάδους.

Φαρμακευτική θεραπεία

Οι περισσότεροι ασθενείς με νευραλγία τριδύμου μπορούν να θεραπευτούν με φάρμακα που μετριάζουν τα νευρικά σήματα. Φάρμακα όπως το Tegretol, ή το Neurontin (χρησιμοποιούνται συνήθως για την πρόληψη των κρίσεων στην επιληψία) μπορούν να μειώσουν ή να εξαλείψουν τον πόνο. Καθένα από αυτά τα φάρμακα μπορεί να προκαλέσει, σε υψηλές δόσεις, παρενέργειες όπως καταβολή, ναυτία, αστάθεια βάδισης και επιβράδυνση της σκέψης. Η χειρουργική επέμβαση απευθύνεται σε εκείνους τους ασθενείς που ή δεν ανέχονται αυτές τις παρενέργειες ή εξακολουθούν να πονάνε παρά τη φαρμακευτική τους αγωγή.


Χειρουργική θεραπεία

Οι χειρουργικές επεμβάσεις που συνηθέστερα χρησιμοποιούμε σήμερα είναι:

• Η διαδερμική θερμοπηξία του μηνοειδούς γαγγλίου,
•  Η διαδερμική συμπίεση με μπαλλόνι,
•  Η διαδερμική έγχυση γλυκερόλης,
•  Η μικροαγγειακή αποσυμπίεση του νεύρου.

Κάθε επέμβαση έχει υπερ και κατά και οι προυποθέσεις για την χειρουργική επέμβαση πρέπει να συζητούνται με τον νευροχειρουργό. Στην κλινική μας πραγματοποιείται ετήσια μεγάλος αριθμός από τις ανωτέρω επεμβάσεις και υπάρχει μακρόχρονη εμπειρία με εξαιρετικά αποτελέσματα (πάνω από 300 ασθενείς χειρουργημένους την τελευταία δεκαετία). Κάποιες από τις ανωτέρω επεμβάσεις εφαρμόζονται αποκλειστικά στο νοσοκομείο μας (balloon compression for trigeminal neuralgia). Η επέμβαση που διαλέγουμε εξατομικεύεται ανάλογα τον ασθενή και συζητούνται μαζί του τα υπέρ και κατά της κάθε παρέμβασης.

Μικροαγγειακή αποσυμπίεση (MVD microvascular decompression)

Η μικροαγγειακή αποσυμίεση του τριδύμου νεύρου αποτελεί την αιτιολογική και ενδεδειγμένη μέθοδο θεραπείας σε νεώτερα άτομα. Με μια πλάγια υπινιακή κρανιοτομία 2 cm διαχωρίζεται το τρίδυμο νεύρο απο ένα αγγείο που το πιέζει (συνήθως η άνω παρεγκεφαλιδική αρτηρία) και τοποθετείται ανάμεσά τους ένα ειδικό υλικό (teflon) που αποτρέπει την επαφή τους. Η βελτίωση του άλγους είναι άμεση και διαρκεί συνήθως εφ' όρου ζωής. Η επέμβαση διαρκεί 2 ώρες περίπου και πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία.

Διαδερμική συμπίεση με μπαλόνι (BC balloon compression)

Η συμπίεση με μπαλόνι αποτελεί μια μέθοδο διαδερμική κατά την οποία ένας μικροκαθετήρας εισάγεται στο γάγγλιο του τριδύμου και ένα μπαλόνι διατείνεται και καταστρέφει τις ίνες του νεύρου. Είναι μέθοδος εκλογής σε ηλικιωμένα άτομα, έχει ελάχιστες παρενέργειες και προσφέρει άμεση ανακούφιση από τον πόνο. Η ύφεση του άλγους διαρκεί συνήθως 5 έτη. Πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία διάρκειας 30 λεπτών.